W dniu 28 kwietnia w KGHM Polska Miedź S.A. odbywa się zebranie ogólne członków stowarzyszenia Euromines, pod przewodnictwem szefa tej organizacji Toma Niemi. Na spotkanie zaproszony został także sekretarz generalny stowarzyszenia Eurometaux Guy Thiran. Obie te organizacje mają swoje siedziby w Brukseli.
Eurometaux to stowarzyszenie przemysłu metali nieżelaznych. Reprezentuje i broni interesów całej branży, we wszystkich instytucjach Unii Europejskiej. Monitoruje regulacje prawne, nad którymi trwają prace w UE pod kątem ich wpływu na sytuację przemysłu metali nieżelaznych. Zajmuje się także ich opiniowaniem. Stowarzyszenie opiniuje nowe regulacje prawne w ścisłej współpracy ze swoimi członkami. Są nimi trzy rodzaje instytucji: największe europejskie firmy z branży metali nieżelaznych jako członkowie indywidualni, organizacje reprezentujące poszczególne metale lub sektory produkcyjne i wreszcie – reprezentacje narodowe.
Tu Polska będzie reprezentowana przez Izbę Gospodarczą Metali Nieżelaznych w Katowicach. Eurometaux asymiluje charakterystykę oraz różnorodność każdego z sektorów, który reprezentuje (np. miedź, ołów, nikiel, metale szlachetne) oraz swoich międzynarodowych członków (European Aluminium Association, EUROMINES, IZA-Europe, OECAM). Dodatkowo tworzy sieć z innymi międzynarodowymi i europejskimi organizacjami, które są powiązane z sektorem metali nieżelaznych, takimi jak m.in. the European Copper Institute, the International Copper Association, the Cobalt Institute, the International Cadmium Association. W ramach Eurometaux działają cztery komitety zajmujące się problematyką handlu, konkurencyjności, ochrony środowiska, zdrowia i bezpieczeństwa oraz komunikacji.
KGHM jest członkiem indywidualnym Eurometaux - od 2005 r. Wspiera też organizacyjnie i finansowo Izbę Gospodarczą Metali Nieżelaznych, aby zrzeszone w niej firmy mogły brać udział w pracach tej organizacji. Andrzej Kowalczyk, dyrektor generalny ds. nadzoru właścicielskiego i relacji inwestorskich KGHM, należy do kierownictwa programowego Eurometaux, które nadzoruje prace sekretariatu i decyduje o kierunkach współpracy tej organizacji z instytucjami europejskimi. W tym organie zasiadają osoby z najwyższego szczebla zarządzania firm i organizacji narodowych.
W Londynie 21 i 22 kwietnia 2005 r. odbyło się spotkanie tego gremium. Związane było z przejęciem przez Wielką Brytanię przewodnictwa w Unii Europejskiej od 01 lipca br. Przedstawicielom rządu Wielkiej Brytanii zaprezentowano tematy i zagadnienia, które są ważne dla przemysłu metali nieżelaznych. Wziął w nim udział nasz przedstawiciel.
Stowarzyszenie Euromines - European Association of Mining Industries, Metal Ores & Industrial Minerals - Europejskie stowarzyszenie Przemysłu Wydobywczego, Rud Metali i Kopalin Użytecznych jest członkiem Eurometaux. Zrzesza firmy górnicze, które funkcjonują w Europie, z wyjątkiem firm wydobywających surowce do wytwarzania energii. Stąd ilość podmiotów jest tu szersza, bo nie ma ograniczenia do branży metali nieżelaznych.
Misją Euromines jest reprezentowanie i promowanie interesów branży górniczej w instytucjach UE (w podobny sposób jak Eurometaux), w zakresie zagadnień legislacyjnych związanych z ochroną środowiska, bezpieczeństwem i higieną pracy oraz polityką badań i rozwoju celem zapewnienia trwałego i zrównoważonego rozwoju przemysłu wydobywczego.
Spotkanie w KGHM odbywa się w trybie statutowego funkcjonowania Euromines. Organizuje ono dwa razy w roku spotkania ogólne członków (General Assembly), natomiast w ciągu roku odbywają się spotkania komisji oraz grup roboczych.
KGHM wiąże duże oczekiwania z uczestnictwem w pracach tych organizacji. Członkostwo w Euromines oraz Eurometaux daje firmie możliwość udziału w kształtowaniu ustawodawstwa europejskiego w zakresie m.in. działalności górniczej, ochrony środowiska, polityki handlowej i konkurencyjności. Zapewnia także udział przedstawicieli firmy oraz polskiego przemysłu metali nieżelaznych w pracach odpowiednich zespołów tematycznych i komisji opracowujących dyrektywy, raporty, dokumenty.
Członkostwo w Euromines gwarantuje także dostęp do informacji oraz pozwala na wymianę doświadczeń pomiędzy członkami tych organizacji. KGHM może także liczyć na pomoc w wyszukiwaniu odpowiednich kandydatów do współpracy w ramach specjalistycznych programów UE dotyczących działalności górniczej. Jest to zatem w dosłownym znaczeniu wchodzenie Polskiej Miedzi do europejskich salonów. Bo chociaż od lat spółka jest obecna na rynkach międzynarodowych ze swymi produktami, to teraz będzie uczestniczyć w kreowaniu działań mających na celu ochronę interesów polskiego przemysłu. Jest to duża zmiana jakościowa. Firma nie będzie przedmiotem ale podmiotem tworzącym te zmiany i dąży do tego aby być równorzędnym partnerem tych, którzy kreują politykę branży. W ten sposób KGHM staje się w pełni firmą unijną.
Jak powiedział Tom Niemi, prezes Euromines, przyjęcie tak dużej firmy jak KGHM ma duże znaczenie dla organizacji. Górnictwo w Europie ma już za sobą czasy rozkwitu, natomiast przedsiębiorca górniczy, który jak KGHM zatrudnia w swojej grupie kapitałowej prawie 30 tysięcy ludzi, to jest w naszej organizacji i w Unii Europejskiej bardzo ważny głos.
Corina Hebestreit, dyrektor wykonawczy Euromines, potwierdza duże osiągnięcia KGHM w dziedzinie ochrony środowiska, a te regulacje są w Unii Europejskiej bardzo istotne.
Guy Thiran, sekretarz generalny Eurometaux dodał, iż znajomość problemów branży metali nieżelaznych w wielu unijnych gremiach jest niewystarczająca dla zapewnienia realistycznych regulacji i dyrektyw. Stąd ważne jest także członkostwa KGHM, jako dużego przedsiębiorcy tej branży, o dużych doświadczeniach.
Spotkanie Euromines, które odbywa się w Lubinie w dniu 28 kwietnia, było dzień wcześniej poprzedzone spotkaniem z sekretarzem generalnym Eurometaux we Wrocławiu. W spotkaniu uczestniczyli przedstawiciele KGHM, Izby Gospodarczej Metali Nieżelaznych w Katowicach oraz polskiej branży metali nieżelaznych. Omówiono obecną sytuację w przemyśle metali nieżelaznych w Polsce. Poruszono problematykę handlu surowcami wtórnymi, złomem i odpadami. Rozmowy dotyczyły także systemu REACH.
Co to jest REACH? Dla zwiększenia konkurencyjności przemysłu chemicznego Unii Europejskiej i dla zwiększenia ochrony ludzkiego zdrowia i środowiska naturalnego przed ryzykiem powodowanym przez chemikalia, w lutym 2001 roku Komisja Europejska opublikowała Białą Księgę przedstawiającą wyniki przeglądów bieżącego systemu i nową strategię przyszłej polityki dotyczącej chemikaliów, opartą na systemie REACH (Registration, Evaluation, Authorisation of Chemicals).
W Księdze wskazano 7 celów, które powinny być zrównoważone:
- ochrona zdrowia ludzkiego, - utrzymanie i wzrost konkurencyjności chemikaliów Unii Europejskiej,
- przeciwdziałanie rozdrabnianiu rynku wewnętrznego,
- wzrost przejrzystości,
- integracja z działaniami o charakterze międzynarodowym,
- promocja testowania bez użycia zwierząt,
- zgodność międzynarodowych zobowiązań Unii z WTO.
Producenci środków chemicznych będą zobowiązani dostarczyć do centralnej agencji, zlokalizowanej w Helsinkach, formularze rejestracyjne, zawierające szereg danych dotyczących każdego związku produkowanego w ilości powyżej dziesięciu ton rocznie. Rejestracja będzie związana z wniesieniem odpowiedniej opłaty.
Rada zaopiniowała Białą Księgę i jej wnioski w czerwcu 2001 r., a Parlament Europejski ją przyjął w listopadzie 2001 r. W październiku 2003 r., Komisja przedstawiła do publicznych konsultacji projekt rozporządzenia Komisji Europejskiej, uwzględniający aspekty ekonomiczne, socjalne (praca i ochrona zdrowia) i ochrony środowiska.
Dokument obejmuje 137 artykułów, 17 załączników i liczy łącznie 1200 stron. Obejmuje nie tylko przemysł chemiczny i jego kolejnych użytkowników, ale także inne gałęzie przemysłu niezależne od przemysłu chemicznego, jak obróbka metali, przemysł papierniczy, tekstylny i inne. Dotyczy w równym stopniu producentów, handlowców, użytkowników i importerów, tj. wszystkich, którzy zajmują się substancjami chemicznymi zawodowo, od wielkich koncernów do małych i średnich przedsiębiorstw oraz rzemiosła.
Dokument poddano szerokim konsultacjom i zebrano ponad 6000 uwag. W końcu 2004 r. trzy komisje (Komisja do Spraw Ochrony Środowiska oraz Bezpieczeństwa Zdrowia Społecznego i Żywności, Komisja do Spraw Przemysłu, Badań i Energii i Komisja do Spraw Ochrony Rynku Wewnętrznego i Konsumentów) przedstawiły swoje stanowiska w dokumentach roboczych. W dniu 19 stycznia 2005 r. odbyła się w Parlamencie Europejskim otwarta debata („Joint Public Hearing”), na której były prezentowane stanowiska tych komisji oraz innych organizacji.
Stanowiska zainteresowanych stron są bardzo rozbieżne; od zdecydowanego poparcia nowego systemu i zaostrzenia wymogów przez ruchy ekologiczne i społeczne do krytyki wobec wprowadzenia ogromnej biurokracji i kosztów związanych z tym systemem, które mogą obniżyć konkurencyjność towarów europejskich wobec towarów produkowanych na innych kontynentach. Jakkolwiek nie kwestionuje się samej potrzeby wprowadzenia systemu, a szereg rozbieżności dotyczy tylko sposobu, w jaki ma być wprowadzony.
Pierwsze czytanie projektu Rozporządzenia ma się odbyć w październiku 2005, następnie będą dyskutowane poprawki. Przewiduje się, że publikacja Rozporządzenia dot. wprowadzenia systemu REACH może nastąpić w 2007 r., a jego wejście w życie trzy lata później, to jest w 2009 r.
Do tego czasu wiele organizacji międzynarodowych będzie zgłaszało swe opinie i brało udział w dyskusjach. „Eurometaux” w sposób bardzo aktywny reprezentuje interesy przemysłu metali nieżelaznych. Przedstawiciele tej organizacji mają wstęp do Parlamentu Europejskiego, śledzą wszystkie działania związane z ochroną środowiska, w tym także dyskusję na temat REACH i wypracowują wspólne stanowisko zrzeszonego przemysłu.
Odnośnie REACH jest ono następujące:
- Minerały, rudy i koncentraty są naturalnymi nieorganicznymi surowcami i powinny być traktowane w ten sam sposób jak naturalnie występujące surowce organiczne (ropa naftowa, gaz, węgiel), które są wyłączone z REACH.
- Materiały podlegające recyklingowi, które stanowią wsad dla wysoko efektywnego przemysłu recyklingu metali w Unii Europejskiej mogą zostać zaliczone do REACH. Jeżeli tak się stanie, konsekwencją tej decyzji może być zmniejszenie recyklingu i ograniczenie przemysłu opartego na recyklingu metali w Unii Europejskiej, który jest obecnie konkurencyjny na skalę międzynarodową. Dlatego recykling metali powinien być również wyłączony z REACH.
- Ponad 90% stopów metali jest wykorzystywane dużych konstrukcjach (np. mosty). Objęcie ich systemem REACH wprowadziłoby uciążliwość związaną z pracochłonnością i kosztami, które są całkowicie nieproporcjonalne wobec niskiego potencjalnego ryzyka, jakie stwarzają dla człowieka i środowiska. Dlatego też duże formy (elementy) powinny być wyłączone z REACH na tej samej zasadzie jak polimery, lub przynajmniej być przedmiotem, wobec których wymagania odnośnie rejestracji i autoryzacji są bardzo ograniczone.
- W pierwszej kolejności systemem REACH powinny być objęte substancje stwarzające duże ryzyko, oczywiście biorąc również pod uwagę ekspozycję, ilość produkowanej substancji i cechy, na podstawie których zostały one zakwalifikowane do niebezpiecznych. Uznanie ilości produkowanych substancji jako główny parametr oznaczałoby, że przemysł metali i stopów miałby zaledwie trzy lata do przeprowadzenia całej procedury, co by zakłóciło gospodarkę finansami i zasobami ludzkimi.
- W przypadku metali i stopów zbyt uproszczone przyjęcie zasady substytucji w REACH nie jest właściwe, ponieważ sytuacja jest bardziej skomplikowana.
Stanowisko firm i organizacji branżowych reprezentowanych przez Eurometaux, że minerały, rudy, koncentraty, materiały podlegające recyklingowi i stopy powinny być wyłączone z REACH jest korzystne dla KGHM, który przewiduje popieranie tej polityki po nawiązaniu współpracy z administracją rządową. Jakkolwiek przemysł metali nieżelaznych to nie tylko metale, ale również i inne substancje jak np. kwas siarkowy, siarczan miedzi, siarczan niklu, związki arsenu, czy ołowiu, a także inne substancje związane z produkcją miedzi. Takiej analizy jeszcze nie dokonano i Eurometaux. nie wypowiada się na ten temat Tak czy inaczej trzeba będzie określić, które substancje używane przez nasz przemysł wejdą w zakres REACH i przeanalizować, jakie kroki możemy podjąć na forum międzynarodowym dla dobra polskiego przemysłu. Należy również aktywnie uczestniczyć w tworzeniu całego systemu z uwzględnieniem kosztów i formalności z nim związanych. Aktywna postawa Polski, w tym KGHM, na forum międzynarodowym przy opracowywaniu nowych unijnych aktów prawnych, nie tylko dotyczących REACH jest już koniecznością dnia dzisiejszego i organizacje międzynarodowe, takie jak „Eurometaux”, „Euromines”, czy „European Copper Institute” nie tylko dają nam tę możliwość, z której już w pewnym zakresie KGHM od kilku lat korzysta, ale oczekują na aktywną współpracę.
Dariusz Wyborski
Rzecznik prasowy